Aros a Mynd

Aros a Mynd - Ceiriog

Aros mae’r mynyddau mawr,

Rhuogwneud sŵn mawr  drostynt mae y gwynt;

Clywir eto gyda’r wawr

Gân bugeiliaid megisfel  cynto’r blaen .

Eto tyf y llygad dyddblodyn bach

OgylchO gylch  traed y graig a’r bryn,

Ond bugeiliaid newydd sydd

Ar yr hen fynyddoedd hyn.

 

Ar arferion Cymru gynt

Newid ddaeth o rod i rodo un troad y flwyddyn i’r llall ;

Mae cenhedlaethpawb a anwyd tua’r un cyfnod wedi mynd

A chenhedlaeth wedi dod.

Wedi oes dymhestlogtymhestlog = stormus hir

Alun Mabon mwy nid ywmae Alun Mabon wedi marw ,

Ond mae’r heniaith yn y tir

A’r alawontonau, caneuon hen yn fyw.

 

(Allan o Cerddi Clwyd, Gomer, 2004)

Perfformiad Emyr Wyn Jones o'r gerdd ar raglen y Noson Lawen:

Does dim byd yn parhau am byth. Mae’r byd o’n cwmpas – a’r bobl o’n cwmpas – yn newid o hyd. Ac mae hwn yn destun siom i rai, yn enwedig i’r sawl sydd am i bethau aros yr union fel ag y maen nhw o hyd. Ond yn y gerdd hon, mae Ceiriog yn sylwi fod rhai pethau’n aros gyda ni. Yng Nghymru, y mynyddoedd yw’r rheini. Hyd yn oed os yw’r sawl sy’n byw ar y mynyddoedd hynny’n newid o genhedlaeth i genhedlaeth, mae’r pethau sy’n bwysig i’r Cymry hynny’n parhau – yn union fel y mae’r mynddoedd yn parhau. 

John Ceiriog Hughes (Ceiriog) 1832 - 1887

 

John Ceiriog Hughes llai

 

  • Ganed Ceiriog yn y flwyddyn 1832 yn Llanarmon, Dyffryn Ceiriog.
  • Roedd yn cael ei adnabod yn ôl ei enw barddol, Ceiriog, ac yn un o feirdd poblogaidd Cymru yn ail hanner y bedwaredd ganrif ar bymtheg.

  • Bu’n cadw siop groser ym Manceinion ac yn gweithio ar y rheilffyrdd.

  • Bardd telynegol oedd Ceiriog. Roedd yn ysgrifennu cerddi syml ac yn canu ar yr hen alawon Cymreig.

 

Eglwys Sant Garmon Church of St Garmon Ceiriog Ucha Llanarmon Dyffryn Ceiriog min

                       Plac er cof am Ceiriog yn Eglwys Sant Garmon, Llanarmon, Dyffryn Ceiriog, Wrecsam.

Gweithgaredd 1

Atebwch y cwestiwn.

Gweithgaredd 2

Uwcholeuwch yr holl eiriau yn y gerdd sy’n ymwneud â byd natur, y tir a’r tywydd.

Gweithgaredd 3

Pa bethau y mae'r bardd yn credu eu bod nhw'n aros, a pha bethau y mae'r bardd yn credu eu bod nhw'n newid neu'n ein gadael ni?

Gweithgaredd 4

Allwch chi gysylltu'r odlau?