Google Mars - Hywel Griffiths
Pellter? Dim ond clic llygoden
ac mae planed yn dy law,
tynna’r tir coch yn nes atat
a chrwydra yma a thraw.
Clic, a llusga’r chwyddwydrgwydr arbennig ...
dros dirweddtirwedd = ffurf y tir sy’n llenwi’r llun,
dyffrynnoeddmwy nag un dyffryn dwfn a llydan
a’r llosgfynydd mwyaf un.
Clic. Dychmyga dy fod di
yn crwydro mewn crater cras,
neu’n llithro dros y pegynauy naill ben a’r llall o blaned
rhewllydyn llawn rhew, oer iawn yn teimlo’r iasteimlad o gryndod neu wefr .
Clic. Dilyna’r afonydd
sy’n sych ers oesoedd hir
a’u canghennau distaw’n estyn
eu brigau fel bysedd drwy’r tir.
Clic. Teimla’r stormydd llychlydyn llawn llwch
sy’n symud y tywod mân.
Clic. Mae Mawrth y dychymyg
yn nes nag yr oedd o’r bla’nblaen .
(allan o Llif Coch Awst, Hywel Griffiths, Cyhoeddiadau Barddas, 2017)
Google Mars
Gwrnadewch ar Hywel Griffiths yn darllen ei gerdd, 'Google Mars':
Mae’r We yn gwybod y cyfan, mae’n ymddangos. A’r cyfan sydd ei angen i gael mynediad i’w holl wybodaeth yw clic llygoden. Cawn fynd i bobman ar wyneb daear wedyn heb orfod symud o’r unfan. Mwy na hynny, drwy deipio a chlicio ar ‘Google Mars’, cawn fynd i’r gofod pell a rhyfeddu at olygfeydd y blaned Mawrth, y blaned goch sydd wedi ysbrydoli cymaint o straeon dychmygus am aliwns yn y gorffennol. Yn y gerdd hon, mae Hywel Griffiths yn ein hannog ni i glicio ac i grwydro hyd nes ein bod ni’n gweld holl ffurfiau daearyddol y blaned honno, ffurfiau tebyg iawn i rai ein daear ni.
Google Mars - eglurhad y bardd
Beth sydd gan y bardd, Hywel Grififths, i'w ddweud am ei gerdd?
Hywel Griffiths
Dewch i adnabod y bardd:
Gweithgaredd 1
Atebwch y cwestiynau canlynol am y gerdd.
Gweithgaredd 2
Mae sawl enghraifft o gyflythrennu yn y gerdd. Rhowch yr enghreifftiau canlynol yn y drefn y maen nhw’n ymddangos yn y gerdd.
Gweithgaredd 3
Uwcholeuwch y geiriau hynny ymhob pennill sy’n dangos bod y bardd yn annog y darllenydd i wneud rhywbeth.
TASG 1
Mewn parau, rhestrwch y geiriau yn y gerdd sy’n ymwneud â daearyddiaeth.
TASG 2
Mae’r gerdd yn cychwyn gyda chwestiwn mewn un gair, ‘Pellter?’, sy’n awgrymu bod rhywun wedi dweud wrth y bardd fod pellter mawr rhyngom ni a’r blaned Mawrth. Erbyn diwedd y gerdd mae’r bardd yn dweud bod ‘Mawrth y dychymyg / yn nes nag yr oedd o’r bla’n’.
a) Sut mae’r gerdd wedi dangos i ni fod y blaned Mawrth bellach yn nes atom?
b) Ydych chi’n cytuno â’r bardd?
TASG 3
a) Ewch ar y we i weld y lluniau o’r blaned Mawrth sydd ar Google Mars.
b) Dewiswch ddau ohonyn nhw ac ysgrifennwch baragraff disgrifiadol amdanyn nhw, gan ddefnyddio’r dychymyg a’r synhwyrau i geisio dod â’r golygfeydd yn fyw i’r darllenydd.
TASG 4
Dychmygwch eich bod wedi cael comisiwn i ysgrifennu nofel wyddonias wedi’i lleoli ar y ddaear ac ar y blaned Mawrth.
Ysgrifennwch dudalen agoriadol (200 o eiriau) y nofel honno, gan geisio’i gwneud hi mor atyniadol â phosib i’r darllenydd.
(Byddwch yn ddifyr ac yn ddramatig, a pheidiwch â cheisio esbonio popeth!)
- PDF (.pdf): Google-Mars-Tasg-4.pdf
Taflen holl dasgau Google Mars:
- PDF (.pdf): Tasgau-Google-Mars.pdf
- Word (.docx): Tasgau-Google-Mars.docx